مقدمه مترجم
حقوق کیفری بین المللی با جهشی فوق العاده و قابل تحسین در سدۀ بیستم میلادی توانسته است به موفقیت های مهمی نایل آید. حقوق کیفری بین المللی از مرحلۀ تدوین عبور کرده و توانسته است در مسیرکاربست مفاهیم حقوق کیفری حرکت کند. وجود اساس نامه های متعدد، تشکیل دادگاه های کیفری بین المللی و بین المللی شده و آراء مختلفی که تاکنون توسط مراجع مزبورصادر شده و گنجینۀ رویه قضایی بین المللی را سامان می دهند، بیان گر اهمیت و ارتقاء جایگاه این رشته می باشد. مفاهیم به کار گرفته شده در اساس نامه های دادگاه های کیفری بین المللی و بین المللی شده، به ویژه، اساس نامه دادگاه کیفری بین المللی(ICC ) با ابهامات و تردیدهای فراوانی روبرو بوده است. تدوین کنندگان اساساً تلاش کرده اند از عناوین جرم ها و مفاهیم مبهم و غیردقیق استفاده کنند و عناوین به نحوی گسترده باشد تا تمامی افعال یا ترک افعال افراد را نیز در برگیرد. از این رو، کار دادگاه های کیفری در تبیین و تفسیر عناصر و ترکیب های مفاهیم حقوقی بسیار دشوار است؛ زیرا مفاهیم به کارگرفته شده تاب تفاسیرگوناگون را دارد. همان گونه که از مطالعه کتاب نیز به دست می آید اختلاف نظر پیرامون مفاهیم و واژگان به کارگرفته شده در اساس نامه ها و آراء دادگاه های کیفری بین المللی بسیار زیاد است.
دوازده سال پیش من نخست، کتاب حقوق کیفری بین المللی نوشتۀ آقای گریانک ساک کیتی چایساری استاد و رییس بنیاد حقوق بین الملل آسیا را ترجمه کردم که چاپ چهارم آن از سوی انتشارات جنگل( جاودانه) چاپ و منتشر گردیده است. موضوع کتاب مزبور اصول کلی حقوق کیفری بین المللی و نیز جنایات خاص بین المللی بوده است، اما، در این کتاب به اختصار به شیوه ها یا اشکال مسئولیت نیز پرداخته شده است.
کتاب حاضر در پیوستار مطالب کتاب فوق، به تفصیل پیرامون شیوه ها یا اشکال مسئولیت پرداخته است که در زمینه موضوعات آن منابع زیادی در ایران وجود ندارد. شیوه ها یا اشکال مسئولیت که در این کتاب مورد مطالعه قرار گرفته اند عبارتند از: فعالیت مجرمانۀ مشترک(JCE)، مسئولیت مقامات مافوق (فرماندهی)، شرکت و معاونت درجرم، دستوردادن، تحریک کردن و برنامه ریزی و تعدد جرم و شیوۀ تعیین کیفر درحالت تعدد جرم. نکته محوری کتاب نیز تحلیل رویه قضایی به عنوان منبع مهم حقوق کیفری بین المللی معاصر- یعنی مقررات دیوان های اختصاصی- و هم چنین دیوان کیفری بین المللی و بین المللی شده می باشد. متن اصلی کتاب که توسط سه نفر از کارکنان دیوان کیفری بین المللی برای یوگسلاوی سابق نوشته شده، بسیار سخت و دشوار است و ترجمه آن حدود چهارسال طول کشید و من بارها ناچار شده ام مطالبی را در کروشه ذکر کنم تا متن کتاب را برای خوانندگان آسان سازم. کتاب حاضر که یک متن فنی و تخصصی است می تواند برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و نیز عموم محققان و پژوهش گران مفید و مناسب باشد.
در پایان، از تمامی استادان، دانشجویان و پژوهش گران درخواست می شود کژی ها و کاستی های کتاب را از طریق ایمیل زیر Housein_aghaei@yahoo.com به آگاهی اینجانب برسانند.
حسین آقایی جنت مکان
15/8/1394خورشیدی
